Добавить свою статью
11 Апреля 2023
Жеңилдетилген насыядан пайда жок

Деги эле, жеңилдетилген насыя акча алып, ошондон пайда таптым деген дыйкандар жокко эсе. Ошол эле учурда айыл чарба министрлиги кийинки жылдарда мамлекеттин эсебинен миллиарддаган арзан кредиттерди берип фермерлерди жыргатып койдук деп обу жок мактанып жүрөт.

Чындыгында карапайым эл банктарга барып сурашса, электрондук кезекке тур деп айтышат. Турса, жок эле дегенде жүзүнчү болуп катталат же болбосо кезек түгөнүп калат. Ага чейин кимдер катталды? Ошолор чындыгында эле муктаж кедей-дыйкандарбы же баягы эле байманаптар, тааныштар, достор жана банктын эле кызматкерлериби деген суроого эч ким жооп бербейт.

Менин оюмча "жеңилдетилген насыя" деген түшүнүк - бул айыл чарбасына көмөк көрсөтүп, аны алдыга жылдырып жатабыз деген шылтоо менен эле мамлекеттен арзан акча алып, атайын чөйрөөдөгү айрым адамдардын чексиз байып жатышы. Себеби бечара дыйкандардын 98 пайызы мындай жеңилдетилген кредитти алмак тургай, аны көргөн дагы эмес. Демек бул жерде турукташып калган коррупциянын бар экендиги байкалып турат, бирок аны аягына чейин кылдаттык менен текшерген бир дагы жан жок.

Мындан эң биринчи байыган банктардын өзү жана анын ээлери. 6 пайыз үстөк менен арзан кредит бердик деген менен, алар чындыгында 12 пайыз үстөк менен иштеп жатышат: 6 пайызын кардарлар төлөйт, ал эми калган 6 пайызын банктарга мамлекет өзү берет. Кыскасы, мындай жеңилдетилген кредиттердин жардамы менен байлар ого бетер байып жатышат, ал эми элет жерлериндеги кедей дыйкандар барган сайын жакырчылыкка батып баратышат. Ошондуктан мындан ары элди алдабай эле, "арзандатылган насыя акча" деген акцияны толугу менен токтотуп койуш керек. Себеби карапайым элге анын кымындай дагы пайдасы жок.

Эми республикабыздын каржы министрлиги Ош облусунун айыл чарба ишкерлерине 100 млн сомго чейин жеңилдетилген насыялар берилет деп жарыялап чыкты. Бул дагы кезектеги куру сөз болбосо эле болду. Биринчиден, жалпы жонунан канча каражат бөлүнөрү айтылган эмес. Экинчиден, киши таңгалгандай, үстөк пайызы өтө эле төмөн (1,5-2%), ал эми мөөнөтү узун экен (5-7 жыл). Эми кептин баары - ушундай арзан жана узак мөөнөткө бериле турган акчаны карапайым муктаж адамдар кантип алат? Алар эмне кайрадан эле кезекке турушабы же тааныш издешеби? Кардарлар кандай принциптер менен таңдалынып алынат? Күрөө талап кылынабы? Мындай суроолор аябай көп. Эмне үчүн каржы жана айыл чарба министрликтери жер-жерлерге барып алдын ала социялогиялык изилдөөлөрдү жүргүзүшпөйт, айылдагы эң кедей жана эң муктаж дыйкандарды аныктап, анан ошолорго гана жардам көрсөтпөйт? Бул жерде дагы бүдөмүк бар. Менин коркконум - атайын дыйкан чарбалар үчүн деп 1,5-2 пайызга чейин арзандатылган кредиттерди жакырлар албай, кайрадан ошол эле Финансы-кредиттик фонддун жана АРИСтин кызматкерлери, тааныштары, көңүлдөштөрү жана акчага тойбогон олигархтардын өкүлдөрү алып кетиши мүмкүн. Ошондуктан бул жерде дагы тийиштүү органдардын көзөмөлдөшү абдан зарыл.

Жамин Акималиев

айыл чарба илимдеринин доктору,

академик

Стилистика и грамматика авторов сохранена.
Мнение авторов может не совпадать с позицией редакции.
Как разместить свой материал во «Мнениях»? Очень просто
Добавить

Другие статьи автора

17-01-2025
Будет ли привлечен к ответственности Акылбек Жапаров?
1193

08-01-2025
Мамлекеттик катчы бизге керекпи?
648

30-12-2024
100 тысяч сомов – это мой личный вклад в строительство железной дороги
3576

12-12-2024
Личные драмы Чингиза Айтматова (начало в материале от 9 декабря 2024 года)
23413

09-12-2024
Писатель всех времен и народов (ко дню рождения Ч. Айтматова)
15177

14-08-2024
Встреча с Хрущевым
25097

17-07-2024
Не о «культе личности», а о роли личности в человеческой истории (Обзор печати)
19314

21-05-2024
О нашей идеологии
9376

25-04-2024
Ломать – не строить
15853

15-04-2024
Сумасбродные предложения
17146

Еще статьи

Комментарии
Комментарии будут опубликованы после проверки модератором

×